W świecie pełnym dźwięków, muzyki i rozmów, trudno sobie wyobrazić, że dla niektórych osób przetwarzanie słyszanych dźwięków może stanowić znaczną trudność. To właśnie doświadczają osoby z zaburzeniami przetwarzania słuchowego (APD lub CAPD), dla których każdy dzień jest wyzwaniem, wymagającym nie tylko zrozumienia mowy, ale również radzenia sobie z hałasem i zgiełkiem codziennego życia.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym jest APD?
APD – Auditory Processing Disorder lub CAPD – Central Auditory Processing Disorder to zaburzenia przetwarzania słuchowego, które nie są problemem słuchu w tradycyjnym rozumieniu – to nie o słabość słuchu tu chodzi. Osoby z APD mają prawidłową czułość słuchu, ale ich mózg nie potrafi poprawnie przetwarzać, rozpoznawać i interpretować dźwięków, szczególnie tych złożonych, jak mowa. W rezultacie, choć słyszą dźwięki, mogą mieć trudności z ich zrozumieniem, co może prowadzić do problemów w komunikacji, nauce i codziennym funkcjonowaniu.
Skąd się biorą te zaburzenia?
Przyczyny APD nie są w pełni zrozumiałe, ale wiadomo, że mogą mieć związek z różnymi czynnikami ryzyka, w tym z problemami w okresie prenatalnym (np. infekcjami wirusowymi matki), perinatalnym (niedotlenienie podczas porodu) oraz postnatalnym (np. przewlekłe zapalenie ucha). Również czynniki genetyczne i nadmierna ekspozycja na bodźce słuchowe mogą odgrywać rolę.
Jakie są objawy APD?
Osoby z APD mogą doświadczać szerokiego zakresu trudności, od problemów z rozumieniem mowy w hałaśliwym otoczeniu, przez trudności z zapamiętywaniem instrukcji słownych, po opóźniony rozwój mowy u dzieci. Często zdarza się, że mają problem z lokalizacją źródła dźwięku, różnicowaniem podobnie brzmiących dźwięków, czy też mogą wykazywać nadwrażliwość na pewne dźwięki.
Objawy CAPD można podzielić na związane z:
Bezpośrednią percepcją słuchową
- skarżenie się na nadmierny hałas lub inne zakłócenia, co może skutkować nieadekwatną nadwrażliwością słuchową (wywołującą niepokój, frustrację, lęk);
- częste zmęczenie po przebywaniu w niekorzystnym akustycznie (dla dziecka) środowisku;
- zwracanie uwagi na nieistotne bodźce słuchowe;
- trudności z lokalizacją dźwięku;
Nabywaniem kompetencji językowych
- problemy ze zrozumieniem mowy
- problemy ze zrozumieniem dłuższych poleceń i pytań, w szczególności zniekształconych przez hałas czy złą akustykę;
- zaburzone elementy prozodii mowy, np. intonacja. Mowa może być przesadnie głośna, szybka lub wolna i cicha; występuje często brak płynności wypowiedzi.
- trudności w różnicowaniu dźwięków mowy o podobnym brzmieniu (d:t, g:k, z:s, ż:sz, w;f, dz:c) i błędnie je zapisuje
- trudności w nauce języków obcych;
- trudności o charakterze dyslektycznym: czytaniem, pisaniem, ortografią
Zachowaniem
- nadruchliwość, agresywność lub też nadmierna wrażliwość połączona z płaczliwością;
- problemy z zapamiętaniem czynności do wykonania, słaba organizacją pracy,
- częste rozpraszanie się i nieuwaga (zaburzona koncentracja)
Poczuciem bezpieczeństwa
- częsty lęk towarzyszący czynnościom, zwłaszcza wykonywanym publicznie
- niska samoocena
- niepokój, rozdrażnienie, zmęczenie, bóle głowy
Wskutek opisanych problemów dzieci z zaburzeniami przetwarzania słuchowego nie czują się bezpiecznie i komfortowo w swoim otoczeniu. Pomimo wysiłku i podejmowanych prób, nie zawsze właściwie rozumieją kontekst sytuacji, w której się znajdują. Kontakty społeczne ich męczą. Mają problemy komunikacyjne oraz trudności w nauce szkolnej. Wszystko to jest dla nich źródłem permanentnego stresu i może spowodować obniżenie samooceny, wycofanie oraz nieśmiałość.
Mimo że APD może stanowić wyzwanie, odpowiednia diagnoza i terapia mogą znacząco poprawić funkcjonowanie osób z tymi zaburzeniami. Wsparcie ze strony rodziny, nauczycieli i terapeutów jest kluczowe w pomaganiu dzieciom i dorosłym w adaptacji strategii radzenia sobie z trudnościami słuchowymi. Edukacja i świadomość na temat APD są niezbędne, aby umożliwić osobom dotkniętym tymi zaburzeniami pełniejsze i bardziej satysfakcjonujące życie.
Jak pomóc dziecku z zaburzeniami przetwarzania słuchowego?
Jeżeli diagnoza potwierdzi występowanie u dziecka APD – koniecznym jest objęcie go wsparciem terapeutycznym, opartym na trzech filarach:
- poprawie środowiska akustycznego w środowisku dziecka;
- treningu słuchowym przeprowadzany pod opieką specjalisty, Metoda Tomatisa, Indywidualna Stymulacja Słuchu (IAS) Johansena, Aktywny Trening Słuchowy Neuroflow
- terapia pedagogiczna, logopedyczna i psychologiczna,
W pracy dydaktycznej z dzieckiem cierpiącym na zaburzenia przetwarzania słuchowego ważne jest aby:
- przekazywać wiedzę w sposób polisensoryczny, z zaangażowaniem wielu kanałów percepcji, używać wiele pomocy wizualnych, aby uczeń mógł powiązać to, co słyszy z konkretnymi obrazami;
- stosować krótkie, proste polecenia i instrukcje słowne;
- kontrolować, czy dziecko rozumie wydane ustnie polecenia i instrukcje;
- nie odpytywać ucznia z czytania głośnego, recytowania, śpiewania w obecności całej klasy;
Zaburzenia przetwarzania słuchowego to przypomnienie, jak skomplikowany i delikatny jest nasz system słuchowy oraz jak ważne jest zrozumienie i wspieranie tych, którzy doświadczają trudności z przetwarzaniem dźwięków. Wiedza i odpowiednie podejście mogą otworzyć drzwi do świata, w którym komunikacja i nauka stają się mniej frustrujące, a życie – pełniejsze.
Udostępnij artykuł
Anna Komorowska
Zapisz się do newslettera
z aktualnościami.
Pozostałe artykuły
Funkcjonalne zamrożenie – Jak się z niego wyrwać?
Czy zdarzyło Ci się kiedyś czuć, że choć funkcjonujesz na...
Czytaj więcej
Ekoterapia – sposób na zatrzymanie się
Czasami mam wrażenie, że życie w dzisiejszych czasach przypomina nieustanny...
Czytaj więcej
Jak dorosły z dorosłym: Nawigacja w relacjach z rodzicami
Ostatnio coraz częściej zastanawiam się nad tym, jak ewoluują nasze...
Czytaj więcej
Czy psychoterapia może pomóc w walce z FOMO, czyli lękiem przed tym, że coś nas omija?
Wyobraź sobie piątkowy wieczór. Siedzisz w domu z kubkiem herbaty,...
Czytaj więcej
