Temat zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami mimo iż coraz bardziej jest nagłaśniany, wciąż istnieją znaczące trudności w realizacji wymaganego wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w firmach. Świadczy o tym kwota odprowadzanych środków z powodu braku spełnienia tychże wymogów oraz liczne bariery, z którymi borykają się zarówno pracodawcy, jak i osoby z niepełnosprawnościami. Jakie są przyczyny zjawiska w kontekście codziennej praktyki biznesowej?
Z tego artykułu dowiesz się:
Dlaczego pracodawcy nie chcą zatrudniać osób z niepełnosprawnością?
Każda firma licząca minimum 25 pracowników na pełen etat, ma obowiązek zatrudniać 6% (2% placówki edukacyjne) osób z niepełnosprawnościami. Jeśli nie spełnia ustawowych wymogów co miesiąc odprowadza obowiązkowe wpłaty na PFRON. Dużo się o tym pisze i mówi, a jednak w grudniu 2023 roku pracodawcy odprowadzili do PFRON z powodu braku zatrudnienia odpowiedniej ilości osób z orzeczoną niepełnosprawnością 561 953 137,90 złotych. Wymagany wskaźnik zatrudnienia w firmie w wysokości 6% jest trudny do osiągnięcia w krótkim czasie, ale wystarczy aby firma zatrudniła choć jedną osobę z prawnie orzeczoną niepełnosprawnością, a zmniejszy kwotę miesięcznej wpłaty na PFRON.
Dlaczego pracodawcy nie chcą zatrudniać OzN?
Jedną z przyczyn jest brak świadomości, iż OzN stanowią aż 15-20% społeczeństwa i są coraz lepiej wykształconą grupą pracowników rynku pracy. Ciągła obawa przed stereotypami na temat OzN powoduje, iż część osób z niepełnosprawnością nie przyznaje się do swoich ograniczeń zdrowotnych przełożonemu i nie korzysta z przysługujących im świadczeń. Kolejną przeszkodą, jaką wskazują pracodawcy są skomplikowane formalności dotyczące składania wniosków o dofinansowanie do wynagrodzeń oraz przekonanie o konieczności dostosowania stanowiska pracy do potrzeb OzN, choć w dobie pracy zdalnej znaczna większość osób jej nie wymaga.
Jeden z moich pracodawców zatrudniających mniej niż 25 osób nigdy nie skorzystał z przysługującego mu dofinansowania do mojego wynagrodzenia, przerażały go względy formalne. Dowiedziałam się o tym, przypadkiem – długo po zatrudnieniu.
Brak znajomości przepisów, w szczególności ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej z dn. 27 sierpnia 1997 roku oraz przepisów prawa pracy tworzy mit o mniejszej wydajności OzN. Prawdą jest, że osoba posiadająca umiarkowany bądź znaczny stopień niepełnosprawności ma prawo do skróconego 7 godzinnego czasu pracy oraz 10 dniowego dodatkowego płatnego urlopu. Tylko, czy na pewno długość czasu pracy jest wyznacznikiem wydajności?
Jaki jest związek między długością pracy a wydajnością?
W Islandii skrócenie czasu pracy z 5 do 4 dni zaowocowało większą wydajnością ogółu pracowników, okazało się, że rozwiązanie to przynosi wiele korzyści zarówno dla równowagi psychicznej pracowników jak i budżetu firm ponieważ zmniejszyła się liczba absencji pracowników.
Jakie są obawy pracodawców?
Niektórzy prezesi firm przyznają, iż nie angażują się w zatrudnianie OzN ponieważ boją się podziałów na pracowników pełno i niepełnosprawnych, oraz ewentualnych zarzutów o dyskryminację bądź faworyzowanie którejkolwiek z grup pracowników. Tą kwestię można rozwiązać podejmując odpowiednie kroki z zakresu zarządzania niepełnosprawnością w organizacji.
Z życia wzięte
Jako doradca zawodowy i osoba z niepełnosprawnością na urlopie wychowawczym zaczęłam badać sytuację OzN na otwartym rynku pracy. Miałam już pewną wiedzę oraz doświadczenia dotyczące budowania programów wspierających OzN w miejscu pracy. Liczyłam, że z biegiem lat w kwestii zatrudniania osób ze szczególnymi potrzebami jest o wiele lepiej, niestety wraz z ilością odbytych rozmów mój entuzjazm malał.
Osoby odpowiedzialne za rekrutację w firmach sektora prywatnego nadal nie posiadają fundamentalnej wiedzy w kwestii zatrudniania OzN i przysługujących im praw. Nie wiedzą jak reagować na informacje o niepełnosprawności kandydata. Taki stan rzeczy przekłada się na brak umiejętności zadawania konkretnych pytań: czy potrzebuje pan/i dostosowanego do potrzeb stanowiska pracy? Jakie rozwiązania możemy wdrożyć w firmie, aby zniwelować bariery utrudniające wykonywanie obowiązków służbowych? czego Pan/i od nas oczekuje?
Jestem mile zaskoczona przebiegiem rekrutacji w państwowych instytucjach. W ciągu ostatnich lat, wdrożyły one szereg rozwiązań mających ułatwić OzN zarówno dostęp do procesu rekrutacji jak i utrzymanie zatrudnienia. Wiele z nich osiągnęła wymagany wskaźnik zatrudnienia 6% OzN.
Kolejną barierą jest brak umiejętności rozmowy o specjalnych potrzebach czy deficytach zdrowotnych. Dialogu na ten temat unika zarówno spora część podwładnych jak i przełożonych. Zatrudniający wiedzą, że informacje o stanie zdrowia podwładnego są poufne i należy zachować dyskrecję w tym aspekcie, natomiast nie wiedzą, jak rozmawiać o niepełnej sprawności zarówno z osobą OzN jak i resztą współpracowników.
Do tej pory nikt nie uczył pracodawców jak wprowadzać elementy integracyjne do pracy zespołu oraz które z nich będą korzystne zarówno dla funkcjonowania firmy, jak i dobrego samopoczucia jej pracowników. Coraz popularniejszym rozwiązaniem dla przedsiębiorstwa na „przełamanie lodów” w kwestii zatrudniania OzN, jest nawiązanie współpracy z fundacją, organizacją pozarządową.
Jak Fundacja IDYLLA walczy z wykluczeniem OzN?
OzN trudniej odnaleźć się na rynku pracy, nie tylko ze względu na niewiedzę pracodawców, pomimo iż są coraz lepiej wykształconą grupą pracowników wciąż mierzą się z ograniczeniami w zakresie samodzielnego poruszania się, trudnościami w adaptacji społeczno-zawodowej czy braku wiary we własne możliwości.
Fundacja Idylla stara się wyjść naprzeciw aktualnym potrzebom OzN w zakresie usamodzielniania się, wyrównywania szans prowadząc szereg działań min.:
- doradztwo i poradnictwo zawodowe dla OzN
- szkolenia z zakresu praw przysługujących OzN zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem
- usługi opiekuńcze oraz usługi asystenckie skierowane do OzN
- pomoc psychologiczno-pedagogiczna zarówno dla OzN jak i członków rodzin
- prowadzenie warsztatów wspomagających różne formy terapii zajęciowej
Udostępnij artykuł

Sylwia Bogdańska
doradca zawodowy ds. zatrudniania OzN
Nadchodzące wydarzenie
Add a strong one liner supporting the heading above and giving users a reason to click on the button below.
Zapisz się do newslettera
z aktualnościami.
Pozostałe artykuły

Jaką skalą mierzysz swoją samoocenę?
Czy mierzenie siebie prowadzi do samobiczowania? Depresja wiąże się z...
Czytaj więcejTwoje Triggery jako szansa rozwoju
Czy zdarza Ci się zareagować intensywnymi emocjami na pozornie błahe...
Czytaj więcejADHD a problemy ze snem – Jak odzyskać regeneracyjny sen?
W codziennym życiu osób z ADHD pojawiają się liczne wyzwania,...
Czytaj więcejJak uwolnić się od efektu niebieskiej kropki?
Łatwo wpaść w pułapkę negatywnych myśli, a jednym z mechanizmów,...
Czytaj więcej