Depresja jest poważnym problemem zdrowotnym, który dotyka zarówno dzieci, jak i młodzież na całym świecie. Eksperci wskazują, że stany i zaburzenia depresyjne wśród dzieci i młodzieży w naszym kraju stają się coraz większym problemem zdrowotnym, występującym u ok. 2 proc. dzieci i aż u około 20 proc. młodzieży. (1).
Z tego artykułu dowiesz się:
Jakie są najczęstsze objawy depresji u dzieci i młodzieży?
Próbę samobójczą w 2021 roku podjęło aż 1496 osób poniżej 18 roku życia, z czego 127 zakończyło się śmiercią. Porównując te dane do roku 2020, odnotowano wzrost o 77 procent w przypadku zachowań samobójczych. Obok ogólnego wzrostu liczby zachowań samobójczych oraz śmierci samobójczych, szczególnie niepokojący jest wzrost dotyczący podejmowania zachowań samobójczych w grupie dziewczynek. W 2021 roku KGP zarejestrowała wzrost o 101%. (2).
Pamiętaj, że depresja to poważne zaburzenie zdrowia psychicznego i wymaga profesjonalnej pomocy. Jeśli masz obawy dotyczące własnego zdrowia psychicznego lub zdrowia psychicznego swojego dziecka, zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub psychologiem, którzy mogą pomóc w postawieniu diagnozy i podjęciu odpowiedniego leczenia.
Rozpoznanie depresji u dziecka może być trudne, ponieważ objawy depresji mogą się różnić w zależności od wieku dziecka. Zwróć uwagę na następujące objawy:
- Smutek, przygnębienie, rozdrażnienie, spadek energii. Może się pojawić brak zdolności do odczuwania jakichkolwiek emocji.
- Trudności z zasypianiem, budzenie się w nocy, koszmary senne lub nadmierna senność.
- Utrata lub nadmierny apetyt.
- Trudności w wykonywaniu codziennych aktywności.
- Trudności z koncentracją, zapominanie rzeczy, brak motywacji do nauki.
- Pojawienie się myśli samobójczych lub wzmocnienie uczucia bezwartościowości, sygnały ze strony dziecka : „wszystko jest bez sensu”, „nie chce mi się żyć”. To jest poważny sygnał alarmowy, który wymaga natychmiastowej interwencji.
Zauważ, że te objawy mogą również występować w innych stanach emocjonalnych i zdrowotnych, dlatego nie należy przypisywać ich automatycznie depresji. Jednak, jeśli obserwujesz u swojego dziecka trwałe i nasilające się objawy przez dłuższy okres, może to wskazywać na depresję.
Jakie są najistotniejsze przyczyny depresji dziecięcej?
10 najistotniejszych przyczyn depresji według Wojciecha Eichelberga (3):
- Opresyjny i anachroniczny system szkolny.
- Deficyt otwartego, szczerego i wolnego od presji kontaktu z przepracowanymi, przemęczonymi, lub/i uzależnionymi od czegoś rodzicami.
- Deficyt bezpośrednich, przyjacielskich, kooperacyjnych, wolnych od presji, współzawodnictwa, lansu i ryzyka hejtu, kontaktów z rówieśnikami.
- Deficyt ruchu.
- Deficyt energii życiowej.
- Deficyt rekreacyjnego kontaktu z przyrodą.
- Chciwość, hipokryzja, agresja i bezradność dorosłych.
- Rozczarowanie pieniędzmi i konsumpcją jako źródłem sensu i treści życia.
- Kumulacja poczucia zagrożenia spowodowanego – zafałszowanym przez popularne media i część polityków – obrazem świata jako teatru terroru, morderstw, gwałtów, przemocy, perwersji, wojen i katastrof, plus realna groźba katastrofy klimatycznej.
- Brak zachęcającego, optymistycznego wyobrażenia przyszłości i wzorca dorosłości.
O czym mówi akt samookaleczania się?
Samookaleczanie się jest poważnym zjawiskiem, które może występować u dzieci i młodzieży z depresją. Jest to zachowanie, które polega na celowym i zamierzonym uszkadzaniu własnego ciała. Chociaż nie jest to specyficzne dla depresji, to często jest związane z pogorszeniem stanu psychicznego i emocjonalnym cierpieniem.
Samookaleczanie się może przybierać różne formy, takie jak cięcie skóry, zadawanie sobie obrażeń fizycznych, poparzenia, uderzenia czy zadawanie sobie innych urazów. Ból fizyczny może w danym momencie przynosić tymczasową ulgę od wewnętrznego silnego napięcia emocjonalnego. Pamiętaj, że to jest jedynie chwilowa strategia, która nie rozwiązuje głównego problemu i może prowadzić do długoterminowych konsekwencji zdrowotnych.
Istnieje wiele czynników ryzyka, które mogą przyczyniać się do wystąpienia samookaleczania się u dzieci i młodzieży z depresją. Należą do nich m.in.: doświadczanie przemocy fizycznej, emocjonalnej lub seksualnej, niskie poczucie własnej wartości, trudności w radzeniu sobie z emocjami, izolacja społeczna czy trudności w relacjach międzyludzkich.
Jak pomóc dziecku, które się samookalecza?
Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko może się samookaleczać, ważne jest, aby podjąć działania i szukać profesjonalnej pomocy. Skonsultuj się z lekarzem lub psychologiem, którzy będą w stanie przeprowadzić ocenę i zaproponować odpowiednie leczenie, takie jak terapia indywidualna, terapia rodzinna lub terapia behawioralna.
Wczesne rozpoznanie samookaleczania się u dziecka lub młodzieży jest kluczowe dla szybkiego podjęcia odpowiednich kroków. Warto zwracać uwagę na rany, zadrapania, siniaki i inne obrażenia sugerujące, że mamy do czynienia z takim zachowaniem. Terapia psychologiczna jest ważnym elementem pomocy. Terapeuta może pracować z dzieckiem, aby zidentyfikować przyczyny samookaleczania się, nauczyć zdrowych strategii radzenia sobie z emocjami, wprowadzić techniki relaksacyjne oraz pomóc w budowaniu pozytywnych umiejętności komunikacyjnych i rozwiązywania problemów.
Ważną rolę w procesie leczenia odgrywa rodzina, która powinna być bezpiecznym i wspierającym miejscem. Słuchaj, staraj się zrozumieć emocje i potrzeby twojego dziecka. Poszukaj wsparcia i informacji na temat samookaleczania się i depresji. Edukacja oraz tworzenie otwartej atmosfery komunikacji, w której dzieci i młodzież czują się bezpiecznie, mogą się przyczynić do zminimalizowania ryzyka samookaleczania się.
Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko jest w bezpośrednim niebezpieczeństwie lub wykazuje poważne oznaki samookaleczania się, niezwłocznie skontaktuj się z odpowiednim specjalistą lub skorzystaj z pomocy linii telefonicznej do wsparcia kryzysowego.
(1) – Dane NFZ o depresji wśród dzieci i młodzieży alarmują. Liczba pacjentów rośnie lawinowo. rynekzdrowia.pl (dostęp 16 maja 2023).
(2) – Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży. Raport za lata 2012-2021. zwjr.pl (dostęp 16 maja 2023).
(3) – 10 Przyczyn depresji dzieci i młodzieży według W. Eichelbergera. wojciecheichelberger.pl (dostęp 16 maja 2023).
Udostępnij artykuł
Małgorzata Ciupa
W Fundacji IDYLLA pracuję jako realizatorka programów ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, TUS oraz TKZ; praktyk metod Kids Skills – Dam Radę! oraz Jestem z Ciebie dumny!; w trakcie szkolenia psychoterapeutycznego w nurcie integratywnym. m.ciupa@fundacjaidylla.org
Zapisz się do newslettera
z aktualnościami.
Pozostałe artykuły
Jaką skalą mierzysz swoją samoocenę?
Czy mierzenie siebie prowadzi do samobiczowania? Depresja wiąże się z...
Czytaj więcej
Twoje Triggery jako szansa rozwoju
Czy zdarza Ci się zareagować intensywnymi emocjami na pozornie błahe...
Czytaj więcej
ADHD a problemy ze snem – Jak odzyskać regeneracyjny sen?
W codziennym życiu osób z ADHD pojawiają się liczne wyzwania,...
Czytaj więcej
Jak uwolnić się od efektu niebieskiej kropki?
Łatwo wpaść w pułapkę negatywnych myśli, a jednym z mechanizmów,...
Czytaj więcej
